مکانیزم سیلندر پیستون در دستگاه‌های پرکن مخصوص مایعات غلیظ مانند مربا و رب گوجه، بر اساس یک حرکت رفت‌وبرگشتی است که مایعات را از یک مخزن اصلی به درون ظروف هدایت می‌کند. این سیستم برای پر کردن دقیق و یکنواخت مایعات غلیظ استفاده می‌شود. در ادامه، عملکرد دقیق این مکانیزم را توضیح می‌دهیم:

اجزای اصلی مکانیزم سیلندر پیستون

  1. سیلندر: محفظه‌ای استوانه‌ای که پیستون در آن حرکت می‌کند.
  2. پیستون: قطعه‌ای متحرک در داخل سیلندر که مایع را مکش کرده و سپس به بیرون هدایت می‌کند.
  3. شیرهای کنترل (Valves): شیرهایی که جریان مایع را در زمان مکش و تزریق کنترل می‌کنند.
    • شیر ورودی: مایع را از مخزن اصلی به سیلندر هدایت می‌کند.
    • شیر خروجی: مایع را از سیلندر به نازل‌های پرکن هدایت می‌کند.
  4. نازل‌ها: خروجی‌هایی که مایع از آن‌ها وارد ظروف می‌شود.
  5. محرک‌ها (Actuators): شامل موتورهای پنوماتیک یا الکتریکی که حرکت پیستون را کنترل می‌کنند.
  6. مخزن: منبع تغذیه مایع غلیظ.

مراحل عملکرد مکانیزم سیلندر پیستون

1. مرحله مکش (Suction Stroke):

  • حرکت پیستون: پیستون به سمت عقب حرکت می‌کند و در داخل سیلندر خلأ ایجاد می‌کند.
  • باز شدن شیر ورودی: شیر ورودی باز شده و مایع از مخزن اصلی وارد سیلندر می‌شود.
  • بسته شدن شیر خروجی: شیر خروجی بسته می‌شود تا از بازگشت مایع به نازل‌ها جلوگیری شود.

2. مرحله تزریق (Dispensing Stroke):

  • حرکت پیستون: پیستون به سمت جلو حرکت می‌کند و مایع داخل سیلندر را به سمت نازل‌ها فشار می‌دهد.
  • باز شدن شیر خروجی: شیر خروجی باز می‌شود تا مایع به نازل‌ها هدایت شود.
  • بسته شدن شیر ورودی: شیر ورودی بسته می‌شود تا از مکش مجدد مایع از مخزن جلوگیری شود.

کنترل حجم پر کردن

حجم مایعی که پر می‌شود به حرکت رفت‌وبرگشتی پیستون در سیلندر بستگی دارد. این حجم با تنظیم موارد زیر کنترل می‌شود:

  • طول کورس پیستون: تنظیم میزان حرکت پیستون به جلو و عقب.
  • قطر سیلندر: تعیین‌کننده حجم کل مایع موجود در سیلندر.

برای دقت بیشتر، سیستم می‌تواند به سنسورهای کنترل حجم و شیرهای پنوماتیک مجهز باشد.

ویژگی‌های مکانیزم برای مایعات غلیظ

  1. مناسب برای مایعات غلیظ:
    • طراحی سیلندر و پیستون به گونه‌ای است که بتواند فشار کافی برای حرکت مواد غلیظی مانند رب گوجه یا مربا را فراهم کند.
  2. شیرهای خاص: شیرهای ورودی و خروجی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از گرفتگی یا انسداد ناشی از مواد غلیظ جلوگیری شود.
  3. تنظیم دما: برای مایعات غلیظی که در دمای پایین چسبناک‌تر هستند، برخی دستگاه‌ها سیستم گرم‌کن (Heating System) دارند.

کاربردهای دو نازل در دستگاه پرکن

در دستگاه‌های دو نازل، عملکرد سیلندر پیستون به گونه‌ای است که امکان پر کردن دو ظرف به‌طور هم‌زمان فراهم می‌شود:

  • هماهنگی حرکتی: هر دو نازل با یک سیلندر پیستون یا دو سیستم جداگانه کار می‌کنند که به صورت هم‌زمان فعال می‌شوند.
  • افزایش بهره‌وری: استفاده از دو نازل زمان پر کردن را کاهش داده و ظرفیت تولید را افزایش می‌دهد.

مزایای سیستم سیلندر پیستون

  1. دقت بالا: این سیستم می‌تواند حجم‌های دقیق و یکنواختی از مایع را پر کند.
  2. انعطاف‌پذیری: برای مایعات با غلظت‌های مختلف مناسب است.
  3. پایداری: طراحی مکانیکی ساده و کم‌احتمال خرابی.

چالش‌ها و راه‌حل‌ها

  1. گرفتگی شیرها: استفاده از شیرهایی با طراحی مخصوص مایعات غلیظ یا تمیزکاری مداوم.
  2. نشتی مایعات: استفاده از واشرهای مقاوم و مواد ضد خوردگی.
  3. کنترل دما: در صورت نیاز به گرم کردن مایعات، سیستم حرارتی برای جلوگیری از افزایش بیش از حد چسبندگی استفاده می‌شود.

جمع‌بندی

مکانیزم سیلندر پیستون در دستگاه‌های پرکن مایعات غلیظ، با استفاده از حرکات رفت‌وبرگشتی پیستون و هماهنگی شیرهای ورودی و خروجی، مایع را به صورت دقیق و یکنواخت به ظروف منتقل می‌کند. این سیستم به دلیل دقت، قابلیت اطمینان، و کارایی بالا، انتخابی مناسب برای صنایع غذایی مانند بسته‌بندی مربا، رب گوجه، یا سایر مواد غلیظ است.